Rượu nếp truyền thống không chỉ là một loại thức uống quen thuộc trong văn hóa Việt Nam mà còn chứa đựng hương vị đặc trưng, đậm đà, khó quên. Với quy trình ủ đơn giản và nguyên liệu dễ tìm, bạn hoàn toàn có thể tự tay chế biến những mẻ rượu thơm ngon ngay tại nhà. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách ủ rượu nếp truyền thống, giúp bạn vừa giữ gìn nét đẹp văn hóa ẩm thực, vừa thưởng thức hương vị nguyên bản nhất của rượu nếp tự làm.
Làm sao để chọn được loại gạo ngon dùng để nấu rượu?
Gạo dùng để nấu rượu nên chọn nếp cẩm hoặc nếp cái hoa vàng, đây là hai loại gạo tốt nhất để tạo ra hương vị rượu nếp chuẩn. Đặc biệt, gạo cần giữ nguyên lớp vỏ lụa và lớp bột cám giàu dinh dưỡng như protein, lipid, các nguyên tố vi lượng, và vitamin (đặc biệt là vitamin B1). Gạo nếp không chỉ giúp tạo ra rượu có hương vị thơm ngon đặc trưng mà còn có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, giúp ăn ngon miệng.
Gạo dùng nấu rượu nên có mùi thơm tự nhiên và không quá mới, lý tưởng nhất là được thu hoạch cách thời điểm làm rượu khoảng 3 tháng. Nếu sử dụng gạo vừa mới thu hoạch, hương vị của rượu sẽ không đạt độ đậm đà như mong muốn.
Xem thêm: Tổng Hợp 15+ Cách Ngâm Rượu Trái Cây Tốt Cho Sức Khỏe
Chuẩn bị nguyên liệu khi làm rượu nếp
Men rượu nếp thường được làm từ nhiều loại thảo dược có tính cay và nóng. Bản chất của men rượu là một hỗn hợp vi sinh vật có khả năng phân giải tinh bột thành đường, sau đó lên men dịch đường để tạo thành rượu. Mỗi vùng miền hay khu vực đều có những bí quyết riêng trong việc chế biến và sử dụng men, từ đó tạo ra những loại rượu nếp với hương vị thơm ngon và đặc trưng riêng.
Hướng dẫn cách ủ rượu nếp truyền thống chuẩn vị thơm ngon
Việc biến những hạt gạo nếp thành rượu nếp thơm ngon không hề đơn giản, đòi hỏi sự tỉ mỉ và cẩn thận trong từng công đoạn. Sau khi gạo nếp được hấp chín và để nguội, bột men được rắc đều lên trên và mang đi ủ.
Trong quá trình ủ, nấm men phát triển trên cơm nếp, tạo ra mùi thơm đặc trưng hấp dẫn của cơm rượu. Để giữ được hương vị đặc trưng và đảm bảo rượu đạt chất lượng, quá trình chưng cất phải sử dụng thiết bị chuyên dụng, thay vì tháp cao cất cồn. Khi chưng cất đúng cách, rượu nếp sẽ có nồng độ từ 40-50 độ. Bên cạnh đó, chất lượng rượu còn phụ thuộc vào điều kiện môi trường, yêu cầu người làm phải hiểu và đánh giá tốt tình hình thời tiết trong suốt quá trình chế biến.
Công đoạn nấu cơm làm rượu
Sau khi đã chọn được loại gạo nếp ngon để nấu rượu, chúng ta ngâm gạo trong nước lạnh từ 4 đến 6 giờ. Tiếp theo, cho gạo vào nồi và hấp như nấu xôi.
Khi cơm nếp chín tới, hãy trải đều cơm ra một chiếc nong. Lưu ý quan trọng là cần phải trải đều cơm, tránh để dồn thành cục, vì nếu vậy khi rắc men sẽ không đồng đều và men sẽ không thấm đều. Sau khi đã trải xong, đợi cơm nguội bớt, đến khi chạm vào thấy còn hơi ấm thì bắt đầu rắc men lên để ủ.
Công đoạn chọn men nấu rượu
Men ủ đóng vai trò rất quan trọng trong việc nấu rượu nếp hay làm cơm rượu, vì men là chất xúc tác giúp cơm lên men, tạo ra hương thơm đặc trưng và vị ngọt tự nhiên cho món ăn.
Khi chọn men để làm rượu hay cơm rượu, bạn nên tránh sử dụng men tàu vì có thể gây nhức đầu hoặc ngộ độc sau khi ăn uống. Tốt nhất, hãy chọn loại men gạo thủ công, được làm từ bột gạo và các vị thuốc bắc. Men thủ công thường có hình tròn, màu trắng đục, to bằng miệng ly và hơi phồng lên ở giữa. Hãy sử dụng lượng men phù hợp với lượng gạo nếp cần nấu. Loại men này có giá phải chăng và có thể dễ dàng mua ở chợ, siêu thị hoặc cửa hàng thuốc bắc.
Lượng men cần sử dụng: thường 100g men cho 10kg gạo. Nếu nấu 5kg gạo thì chỉ cần dùng nửa lượng men, tức là khoảng 50g. Sau khi cân đủ lượng men cần thiết, hãy bóp vỡ bánh men hoặc giã nhuyễn thành bột mịn, càng mịn càng tốt. Nếu có máy xay sinh tố, bạn có thể dùng để xay men, sẽ nhanh và tiện lợi hơn.
Xem thêm: Rượu Vang Ăn Với Gì? Cách Dùng Rượu Vang Với Thức Ăn
Công đoạn rắc men lên cơm nếp
Khi rắc men lên cơm nếp, điều quan trọng nhất là phải canh nhiệt độ của cơm vừa đủ. Không nên rắc men khi cơm còn quá nóng vì sẽ làm men chết. Trước khi rắc, cần kiểm tra xem cơm đã nguội đến mức ấm tay chưa. Đồng thời, cũng không nên rắc men khi cơm đã quá nguội, vì men sẽ không thấm vào cơm, gây hỏng. Thời điểm lý tưởng nhất để rắc men là khi cơm còn hơi ấm.
Tiếp theo, chia lượng men đã nghiền mịn thành hai phần. Dùng một phần rắc đều lên bề mặt trên của cơm, đảm bảo men phủ kín. Sau đó, lật mặt dưới của cơm lên và rắc nốt phần men còn lại.
Lưu ý: Vì cơm nếp rất dính, không nên trộn men trực tiếp vào cơm, vì sẽ không đảm bảo men phủ đều và không đạt hiệu quả.
Xem thêm: Tìm Hiểu Về Rượu Vang Chile – Đặc Điểm, Loại Nho Sản Xuất Vang Chile
Công đoạn ủ cơm nếp thành chum sành
Sau khi rắc men xong, hãy cho cơm nếp vào chum sành bằng đất nung để tiến hành ủ.
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại chum, hũ để ngâm ủ cơm và rượu, nhưng việc sử dụng chum sành là lựa chọn tốt nhất. Nếu bạn muốn biết tại sao chum sành lại được ưa chuộng để ngâm rượu, có thể tham khảo bài viết: Bí quyết ngâm rượu ngon, uống êm, loại bỏ độc tố.
Khi cho cơm vào chum, chỉ nên cho khoảng 2/3 dung tích để cơm có đủ không gian lên men. Đậy kín chum và sau 3-4 ngày, cơm rượu sẽ tự ra nước và tỏa mùi thơm đặc trưng.
Lưu ý, nếu ủ cơm vào mùa đông hoặc trong môi trường lạnh, cần giữ ấm cho hũ cơm. Thời tiết càng nóng, cơm rượu sẽ lên men càng nhanh. Nếu làm rượu vào lúc thời tiết lạnh, hãy để hũ cơm rượu gần bếp để giữ ấm. Cơm rượu sẽ đạt nồng độ rượu tốt nhất vào khoảng ngày thứ năm hoặc thứ sáu, tùy thuộc vào chất lượng men sử dụng.
Xem thêm: Điều Gì Làm Cho Rượu Vang Trở Nên Hoàn Hảo?
Công đoạn chưng cất rượu chum sành
Nồi nấu rượu thường được làm từ kim loại như đồng, inox, hoặc đất nung.
Sau khi ủ cơm rượu nếp khoảng một tuần, quá trình lên men hoàn tất và cơm sẽ tiết ra nước cốt. Chúng ta lấy cả nước cốt lẫn nếp cái cho vào nồi và bắt đầu chưng cất rượu.
Nồi chưng cất rượu tốt nhất là nồi làm từ đồng hoặc đất nung, vì khi dùng các loại nồi bằng chất liệu khác, rượu thành phẩm có thể không giữ được hương thơm đặc trưng, thậm chí có mùi lạ khó uống.
Trong quá trình nấu rượu, khi rượu bắt đầu sôi, cần giảm lửa xuống nhỏ để rượu chảy ra từ từ. Nếu lửa quá lớn, rượu sẽ bị phì, dẫn đến có mùi khét khó uống.
Nếu bạn muốn ủ cơm rượu nếp để ăn, chỉ cần để cơm lên men đến khi bề mặt hơi ướt bóng là có thể ăn được (khoảng 3 ngày). Bạn có thể làm nhiều và bảo quản trong tủ lạnh để ăn dần, cơm rượu làm đúng cách sẽ giữ được lâu mà không lo hỏng.
Cơm rượu là món ăn được nhiều người ưa thích, đặc biệt khi kết hợp với sữa chua. Cơm rượu sữa chua không chỉ ngon mà còn tốt cho hệ tiêu hóa, làm đẹp da, bổ máu. Ngoài ra, những người suy nhược sau sinh hoặc trầm cảm có thể ăn lòng đỏ trứng đánh với cốt rượu cách ngày, giúp cải thiện sức khỏe hiệu quả hơn cả dùng thuốc.
Tiêu chuẩn thành phẩm rượu nếp
Tiêu chuẩn thành phẩm của rượu nếp sau khi chưng cất cần đạt được mùi thơm nồng đặc trưng, khi uống vào cảm nhận được sự êm dịu và tê nhẹ đầu lưỡi. Tuy nhiên, rượu mới chưng cất không nên uống ngay, mà cần được đổ vào chum sành và để ủ khoảng 1-2 tháng để hương vị trở nên hoàn thiện hơn. Thông thường, rượu càng để lâu sẽ càng đậm đà và ngon hơn.
Xem thêm: Bảng Giá Rượu Macallan Phổ Biến Hiện Nay Tại Việt Nam Năm 2024
Công dụng của rượu nếp
Rượu nếp không chỉ là một thức uống truyền thống phổ biến mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu được sử dụng đúng cách và với liều lượng hợp lý. Dưới đây là một số công dụng của rượu nếp:
- Kích thích tiêu hóa: Rượu nếp giúp thúc đẩy quá trình tiêu hóa, làm tăng cường chức năng của hệ tiêu hóa, đặc biệt là trong những bữa ăn nhiều chất béo.
- Tốt cho hệ tim mạch: Nếu dùng đúng liều lượng, rượu nếp có thể giúp lưu thông máu tốt hơn, ngăn ngừa nguy cơ tắc nghẽn động mạch và cải thiện sức khỏe tim mạch.
- Làm đẹp da: Rượu nếp chứa các thành phần dinh dưỡng như vitamin B1, giúp nuôi dưỡng và làm mềm da, làm giảm tình trạng da khô ráp.
- Tăng cường sức đề kháng: Một số nghiên cứu cho thấy rằng rượu nếp có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch nhờ các chất dinh dưỡng có trong men rượu và gạo nếp.
- Bổ máu: Rượu nếp, đặc biệt là rượu nếp cẩm, chứa nhiều chất sắt, giúp bổ sung máu và cải thiện tình trạng thiếu máu, đặc biệt tốt cho phụ nữ sau sinh.
- Hỗ trợ thư giãn và giảm căng thẳng: Rượu nếp có tác dụng làm thư giãn thần kinh, giúp giảm căng thẳng và mệt mỏi sau một ngày làm việc căng thẳng.
Lưu ý, việc sử dụng rượu nếp nên được kiểm soát với liều lượng phù hợp để tránh những tác động tiêu cực đến sức khỏe.
Như vậy, việc ủ rượu nếp truyền thống tại nhà không chỉ giúp bạn có được những mẻ rượu thơm ngon, đậm đà mà còn giữ gìn nét văn hóa ẩm thực đặc trưng của người Việt. Với các bước hướng dẫn chi tiết và dễ thực hiện, bạn hoàn toàn có thể tự tay làm ra những giọt rượu chất lượng, an toàn cho sức khỏe. Hy vọng rằng qua bài viết cách ủ rượu nếp này, bạn sẽ tự tin hơn khi bắt tay vào quá trình ủ rượu nếp tại nhà và tận hưởng thành quả tuyệt vời từ sự tỉ mỉ và công phu của mình. Mua Bán Rượu Ngoại chúc bạn thành công!
Xem thêm: Có Phải Nho Hái Bằng Tay Tốt Hơn Bằng Máy Không? Thời Điểm Và Cách Thu Hoạch Nho Làm Rượu Vang
